 |
| PILONCITO, kaunaunahang gintong pera ng mga kulturadong Filipino ng 10th at 11th century PH, sa kagandahang-loob ng stacksbowers.com . |
Feel good
at feel great ako noong una kong mailathala ang orihinal na akdang ito sa aking
occasional broadsheet newspaper, theBUSINESS
Paper, gayundin sa Balita,
tabloid ng mahigit sandaantaon nang broadsheet sa Filipinas, Manila Bulletin, at ng antigo na ring
malaganap na magasin, ang Liwayway.
Sa mabilis
na paglipas ng kung ilang kasaysayan, naisip-isip ko: "Bakit ang tao,
nananatiling walang kuwarta, salapi o pera, gayong lahat silang 'namumulitiko (mas
tumpak ang namumulitika),' pagmamahal sa bayan ang ipinangangako?"
Naalala ko tuloy, nalimutan nga palang ituro agad ng
ninunong Filipino sa kanilang mga anak na ang bata pala – mulang bago mag-9
years old o pataas – puwede nang maturuan at matutong magnegosyo. Kung naisanay
ang kabataang Pinoy na, imbes na puro gimik, pinagmaneho ng sariling kuwarta,
salapi o perang pinagtuluan ng dugo, pawis at luha ng kanilang mga magulang –
malamang sa hindi na 10 percent na lang ngayon ng may sandaang milyong kababayan natin ang
naghihikahos!
Spoiled tayo sa ating mga parents, aminin man natin o
hindi. Ayaw nila tayong papaghirapin (sukdulang magkasakit sila’t bumigay
hanggang ‘di na makagulapay), kayat hindi natin masyadong ma- gets kung
gaano kahirap kitain ang bawat piso na diyes sentimos na lang ang halagang
kayang bilhin sa kasalukuyan. Ayaw nilang ipadanas sa atin ang pighating
kanilang pinagdaanan. Hu… yabang! Pero, saludo tayo sa
kanila.
Ang mga eskwelahan naman natin, pansin ni dating NEDA chief
Ciel Habito, inaaral tayong “maghanap ng trabaho, kaysa lumikha ng hanapbuhay”
pagkagradweyt, o kahit na sa pag-drop out, dahil wala nang panustos sa
pag-aaral. Pinakukuntento na lang aniya tayong “umasa sa suweldo, kaysa matutong
makalikha ng kayamanan.” Kaya ang karaniwang estudyante, jobber (o salarymen,
sa mga Hapones) ang kinahihinatnan, imbes na magsigasig na makapagtatag ng
sariling business – kesehodang from scratch, microbiz, small o medium
enterprises lang, o underground muna (‘tsaka na lang gawing big) – at
makapagbigay ng trabaho sa iba, makapag-ambag ng buwis na hindi dapat waldasin
ng mga nasa gobyerno. “Entrepreneurship can be learned (hindi ito inborn lang),”
dagdag pa ni UP-grad propesor Habito ng Ateneo, at iyan po ang pagpupunyagian
nating pag-aaralan dito sa filnafil
time at space natin para sa inyo.
Ang layunin po natin dito, maging daan tungo sa paghahaghag
ng tinatawag na “entrepreneurship values” sa mga nasa grade school. Tapos, subukan
pa ring makapagturo ng “entrepreneurship skills” sa mga nasa high school at
college. Pagkatapos, i-practice natin ang pagpapalitan natin ng ideas, ideals
at wisdom sa pagnenegosyo. Kung mga tatay at nanay, tiyuhin at tiyahin, lolo at
lola natin ang noo’y mahilig bumili at magbasa, ngayo’y maise-share na nila sa
pamamagitan ng filnafil sa mga bagets,
o the other way around. “It is divine to be rich,’ di ba sabi ni Deng Xiaoping,
komunistang niyakap ang kapitalismo.
Walang ituturing na masamang tinapay rito sa ating malayang
talakayan na may paggagalangan sa karanasan at expertise ng mambabasa.
 |
| PERA ng Pinoy sa pamumuno ni PNOY, sa kagandahang-loobn ng philippinecountry.com . |
Kasi nga po, masyado na tayong kulelat sa ating mabilis mga
magsipag-unlad na kapitbansa sa Southeast Asia, gayong noong araw, estudyante
lang po sila ng ating mga experto na karamihan ay ine-enjoy na lang (kahit
malungkot, malamig, minamaliit, nilalait, inaaglahi, at sakmalan nang sakmalan)
ang pagtatrabahong namumukiki sa dolyares kayat madaling makabili ng ganito at
ganoong materyal na bagay – sa Amerika at Europa.
Pero hindi pa huli ang lahat. Malaki pa ang pag-asa nating
matuto sa mga kababayan nating Chinese, sa mga kabiyak na Japanese at Koreano
ng ating mga kababaehan, sa mga Bumbay, Arabo at ibang kapatid na Muslim, sa
mga Hudyo o Jewish, at gayundin sa mga kababayan nating hardworking Ilocano,
Pangasinense, Pampango, Batangan, Bicolano, Cebuano, Ilonggo, Waray at
Mindanaoan. Para bukas-makalawa, “ang tao,
magkakaroon na rin ng kuwarta, salapi, pera.”
Sabi Da: Ang entrepreneurship ay sistema o programa na kumpletos-rekados sa good
business sense at hitik sa social conscience; samantalang ang business –
kadalasan at hindi kung minsan – puro profit o tubo lang ang
isinasaalang-alang. So, ano ka, kaibigan, businessman o entrepreneur? O
huwag kalilimutang magparamdam, ha? Sa susunod na mga isyu, maaari na tayong
maging lalo pang interactive, convergent, interlinked and interconnected: marc_guerrero@journalist.com #
Pandagdag-kaalaman
STORY OF PHILIPPINE MONEY from the Central Bank of the Philippines
http://www.bsp.gov.ph/bspnotes/brief_evo.asp
No comments:
Post a Comment